«پوشک با جذب بالا، دوست سلامت، محیط زیست و اقتصاد خانواده و ...»
حتما این قبیل تبلیغات پوشک یکبار مصرف را شنیده یا دیده اید؛ تبلیغاتی که این حس را به شما القا میکنند که فرزند شما با محصولات آنها همیشه خوشحال است و هرگز دچار مشکل نخواهد شد اما آیا واقعا پونشک های امروزی با جذب فوق العاده ای که دارند، همراه اسانس هایی که بوی نامطبوع را میگیرند و ژل های نرم کننده و هزاران ماده و ترکیب شیمیایی دیگر، واقعا برای پوست فرزندمان مناسبند؟...
در زمان های نه چندان دور، مادرها و مادربزرگ ها از پارتچه های کتان یا تنظیف برای پوشک کردن بچه ها استفاده میکردند؛ هوا به خوبی داخل این پارچه ها جریان داشت و به محض مرطوب شدن آن را عوض میکردند اما پوشک های یکبار مصرف امروزی به قدری جذب بالایی دارند که نمناکی را نشان نمیدهند و به همین دلیل و همچنین برای کاهش هزینه، مادرها گاهی فقط یک بار در روز پوشک فرزندشان را عوض میکنند.
با دکتر کوشانفر، متخصص کودکان در مورد پوشک های امروزی گفتگو کرده ایم.
پوشک های امروزی جذب فوق العاده ای دارند. این از ویژگی های مثبت یک پوشک است یا از ویژگی های منفی آن؟
- پوشک ها نم را نشان نمیدهند و جذب فوق العاده ای دارند اما باعث ایجاد نوعی حساسیت خاص در کودکان میشوند؛ دلیل آن هم وجود ماده ای شیمیایی به نام پلی اکریلات سدیم است که ژلی با جذب بسیار بالاست و با گرفتن مایع به خود، پوشک را کاملا خشک نشان میدهد. این ترکیب پیش از این در تامپون های زنانه هم استفاده میشد اما در سال 1985 استفاده از آن ممنوع شد چون باعث شوک سمی و کشنده میشد. ترکیب های این پودر جاذب اگر با چشم تماس پیدا کنند یا استنشاق شوند، بسیار خطرناکند؛ به همین دلیل توصیه اکید میشود که هرگز پوشک ها را پاره نکنید.
انعطاف پذیری پوشک چطور؟
- آن هم مزیت فوق العاده ای نیست. پوشک های امروزی کش های قابل انعطافی دارند که به راحتی کشیده و دور کمر سفت میشود. همین موضوع باعث میشود بخار آمونیاک بعد از ادرار راهی برای خروج نداشته باشد و زمینه را برای رشد و تکثیر باکتری ها فراهم کند که نه تنها زمینه ساز مشکلات پوستی است، بلکه مهمتر از آن باعث عفونت ادراری مخصوصا در دختران میشود که مجاری ادراری باریکی دارند. به همین دلیل قبل از 2 سالگی برای بچه هایی که پوشک میشوند حتما باید یک بار کشت ادرار انجام داد. در کودکان زیر 2 سال عفونت ادراری شایع و بدون علائم است؛ به همین دلیل بررسی لازم و درمان باید انجام شود.
حرف و حدیث هایی هم در مورد ناباروری که پوشک های امروزی باعث آن میشوند میشنویم، این موضوع چقدر صحت دارد؟
- گفته میشود گرمای داخل پوشک روی بیضه کودکان پسر اثر منفی میگذارد و باعث ناباروری میشود اما این موضوع به نظر صحیح نیست.
با وجود این مسائل بعضی میگویند بهتر نیست از پوشک های قابل شستشو استفاده کنیم تا سالم باشد؟
- پوشکی سالم است که عاری از ترکیب و اسانس های شیمیایی باشد و از جنس پلاستیک هم نباشد تا باعث تعریف شود. هر ماده شیمیایی که در پوشک وجود دارد، میتواند حساسیت های پوستی ایجاد کند. البته هنوز هیچ تحقیقی ثابت نشده که پوشک های یکبار مصرف سرطان زاست اما تحقیقات گسترده در مورد ترکیب ها و موادی که در آنها استفاده شده مثل پلی اکریلات ها یا فتالات ها یا دیتیلبن چندان مثبت نبوده و همگی یا سرطان زا بوده اند یا در زنان باردار باعث نقص های جنینی شده اند. استفاده از پارچه های قابل شستشو نه تنها به نفع سلامت کودک، بلکه به نفع محیط زیست و اقتصاد خانواده است.
پوشک های آلوده بعد از استفاده در محیط زیست پخش میشود؛ این موضوع نه تنها باعث انتقال آلودگی میشود بلکه جنس پلاستیکی این پوشک ها تا سال ها در محیط زیست باقی میماند و تجزیه نمیشود.
اگر مادری اصرار دارد از این پوشک ها استفاده کند چند بار در روز باید پوشک را عوض کند؟
- این موضوع از یک شیرخوار به شیرخوار دیگر متفاوت است ولی گرچه هزینه تهیه پوشک یک بار مصرف بالاست اما بهتر است اجازه ندهیم طولانی مدت پوشاک آلوده در تماس با بدن کودک بماند. پوست کودکان بسیار نازک و حساس است و مواجهه طولانی با ادرار و مدفوع حتی در پوشک هایی با جذب بالا باعث بروز حساسیت های پوستی و قرمزی و التهابی میشود که گاهی به سختی رفع میشود.
بهترین راه این است که مادر چند ساعتی در روز کودک را آزاد بگذارد و به او شورت نخی بپوشاند. نکته دیگر اینکه نباید اجازه داد کودک با پوشک تمیز بازی کند یا آن را به دهان ببرد یا به چشم بزند. پوشک اسباب بازی و مایه سرگرمی نیست. حتی قرار دادن بسته پوشک در اتاق کودک نیز درست نیست.